30.10.07

קעגן שריבן ייִדיש מיט גױיִש אותיות

פֿון װאַרנער באס


During his lifetime Y.L. Peretz explained that great works of Yiddish literature should be transliterated in Latin letters so as more people would have an easier time learning and appreciating the language.
His idea was a noble one, however extremely misguided and anti-Yiddish. Among nations who have created written language, alphabets have served an integral part of a languages character, not to mention a source of pride. Even if it makes learning the language more of a reality for more peoples, the process of removing one alphabet in favour of a dominant one does more to rob the Yiddish language of it’s spirit than promote that very spirit.
Surely it was not Peretz’s intention to do anything that would harm the Yiddish language, but it is not hard to see that transliteration as an end functions only as a mercenary for the forces of assimilation. One has only to look at its function in this country to understand its backwards role.
Transliterated Yiddish is so widespread in the United States, that many people, both Jewish and non-Jewish, are completely unaware that Yiddish uses the Hebrew alphabet, or was ever a written language in the first place. Transliterated Yiddish enriches the English language, while robbing ours.
In its most widespread form, transliterated Yiddish is the written language of the illiterate semi-assimilated Jewry who grew up with the oral tradition, but not with the accompanying education necessary for literacy. Being literate in English, the modified Hebrew alphabet was replaced with the Latin one when the rare occasion for written Yiddish was called for among the semi-assimilated Jews.
The trend of replacing the Hebrew alphabet with the Latin one is undeniably a sign of weakness. It is an example of bowing down to a dominant culture. Yiddish arose in Germany, but even 1000 years ago it was not written in Latin letters. In fact, where ever a Jewish language has arose in the Diaspora, they have never embraced the alphabet of the non-Jewish population. This goes not only for Yiddish, but Ladino and Judeo-Arabic as well. The Hebrew alphabet is a common denominator for all the world’s Jewry; functioning as the soul of our written communication.
Despite the bankruptcy of transliterary ideals, it does have its uses in the Diaspora. As the current of assimilation continues to sweep our youth away, more and more Jews will grow up with a minimum or non-existent knowledge of our alphabet. For re-education to occur, it will then be necessary to utilize transliteration as a tool to learn the Hebrew alphabet and the intricacies of Yiddish pronunciation. As a means to an end, transliteration proves itself to be a helpful tool in reclaiming our identity. However, as a end in itself, transliteration is just as unacceptable as illiteracy.
With the rise of the internet, there has come new hope for the sharing of Yiddish ideas. However, manipulating Hebrew letters on a machine outfitted with an English keyboard can be difficult and frustrating. Such a harsh set of circumstances has led to an exodus of literate Yiddish writers running to embrace the Latin alphabet for the sake of convenience. But convenience too is a soldier for assimilation. If the dominant culture cannot oust the “foreign” cultures completely, it will still work its hardest to do as much damage as possible.
Despite technological difficulties, the Jewish spirit is one that refuses to die. The magnificent Refoyl Finkl has designed an online program that allows those working on non-Jewish machines to transform the cursed transliteration that we have been damned to make due with, back to the glorious Hebrew letters that givex Yiddish so much of it’s soul. It is accessible at http://www.cs.uky.edu/~raphael/yiddish/makeyiddish.html
For the literate, there is now no excuse to defame our great language on the internet by expressing it in the wretched alphabet of assimilation. Those who are too apathetic to embrace the Hebrew alphabet are an affront to the status of our people.
If a language is the soul of a people, it follows that an alphabet is the soul of a language. In order for the rebuilding of our people to be complete, we cannot return to a soulless language. Our language, like our people, must have a soul if we are to “again become a normal respectable people, worthy of being a member of equal standing in the family of nations constituting humanity!”

6 comments:

Anonymous said...

http://yugntruf.org/ גיט אַ קוק אױף דעם װעבזײַטל. זײ זענען אַן אָרגאַניזאַציע פֿון יונגער-ייִדישע רעדערס איבער דער װעלט, דאָס
רבֿ זענען אין ניו יאָרק. אױך האָבן זײ אַן עלעקטראָנישע-פּאָסט גרופּע װאָס הײסט "ייִדישלאַנד" אױף גאָאָגלע מיט װאָסער זײ אָרגאַניזירן זײערע אַקטיװיטעטן, זײער װעבזײַטל איז נעבעך אַלט. זײ שאַפֿן אַ סך פֿיל אַקטיװיטעטן פֿאַר יונגער-ייִדישע רעדערס דורך דער עלעקטראָנישע-פּאָסט גרופּע און זײ האָבן אױך אַ זונטיק שול פֿאַר קלײנע קינדער װאָס רעדן ייִדיש װי זײער ערשטע שפּראַך. אַז איר קענט זען מײַן ייִדיש איז שלעכט אָבער עס איז מײַן דריטער שפּראַך און איך װעל עס לערנען זיך אַ סך מער בעסער אין די קומענדיקע חדשים און יאָרן. זײַט געזונט און אַ דאַנק פֿאַר די העמדער, איך װעל אַ פּאָר קױפֿן אין די קומענדיקע װאָכן.

אַן אַנדערע זאַך: דאָס גרױסע רבֿ פֿון די װאָס ניצן גױיִשע אותיות פֿאַר שרײַבן ייִדיש אױפֿן קאָמפּיוטער קענען לײענען ייִדיש אין אונדזער אַלף-בעת, אָבער זײ האָבן צרות װען זײ עס ניצן אױפֿן קאָמפּיוטער, אָבער זײ קענען עס ניצן אָבער זײ מײנען אַז אַ סך פֿיל מענטשן מיט װעמען זײ שמועסן װאָלט האָבן צרות מיט דעם אַלף בעת אױפֿן קאָמפּיטורע. עס איז נישט אַז זײ קענען נישט עס ניצן. אַגבֿ, איך הײס דזשאָרדאַן, איך האָב אַ פּלאַץ אױף פּנים-ביכל, (איך האַלט אַ קעצעלע אין מײַן "פּראָפֿילע בילד).
yidishland.

The W said...

אַ דאַנק פֿאַר שרײַבן אױף מײַן בלאָג. װי לערנסטו זיך ייִדיש? עס איז זײער גוט זען אַ קאַלעדזש ייִד װער קען ייִדיש.

Association Vél09 said...

I actually put together a yiddish keyboard install kit for Windows. It allows me to type Yiddish in the Hebrew alphabet fairly quickly - almost as quickly as I type English (except my Yiddish isn't that good).

It isn't yet perfect - probably a few improvements could be made.

I could post it somewhere if people are interested.

The W said...

thats really cool. i would appreciate if you did that. how long have you been learning yiddish for?

Anonymous said...

זײַ װיסן אַז דו האָסט מיך מיט װאָס ד'האָסט געשריבן דערמוטיקט צו שרײַבן אָפֿטער מיט ייִדישע אותיות און נישט גלחישע בוכשטאַבן.

איך האָב דאָך פֿון תּמיד אָן בעסער ליב געהאַט שרײַבן מיט ייִדישע אותיות. ס'איז אמת אָבער װאָס דזשאָרדאַן האָט געשריבן: איך האָב אַלעמאָל מורא עמעצער װעט נישט קענען לײענען װאָס איך שרײַב. איך האָב דװקא אַ סך מאָל געהאַט אַזעלעכע פּראָבלעמען, אַז װען איך ניץ ייִדישע אותיות, װערט אַלץ קאַליע און אַלע אותיות קומען אַרױס װי קעסטעלעך אױב נישט ערגער נעבעך. מיט דער צײַט אָבער פּרוּװ איך אַלץ מער צו ניצן די ייִדישע אותיות כאָטש איך ניץ אַ סך אױך די ליטײַנישע.

אָבער איך האָב טאַקע אױפֿגעהערט צו ניצן טראַנסליטעראַציע אין מײַנע ייִדיש־קלאַסן. איך מײן אַז מע ניצט דאָס טאַקע װי אַ "קוליע" (קראָטש בלע"ז), און דאָס טױג אױף כּפּרות.

און איצטערט טראַכט איך אַפֿילו, נו, אױב איך װיל זיך באַניצן מיט ייִדישע אותיות אױפֿן אינטערנעץ, טאָ פֿאַר װאָס נישט? זאָל דער װאָס קען דאָס נישט לײענען זיך אַלײן אַן עצה געבן! ס'איז נישט װערט איך זאָל באַשמוצן די ייִדישע שפּראַך מיט אַזעלעכע פּחדנישע פּשרות! אַ דאַנק דיר פֿאַר דײַן קוראַזש, און זאָלן אַלע אָנטאָן די כּוחות, די ייִדישע שפּראַך זאָל אױף װיפֿל מעגלעך געשריבן װערן מיטן הײליקן אַלף־בית!

The W said...

איך פֿאַרשטײ דײַן פּראָבלעם. אָט איז אַ פֿאַרענטפֿער: שרײַב אין ייִדיש, און אױב דאַרפֿסטו צו נוצן די "גלחישע בוכשטאַבן" װאַרף דײַנע װערטער אַרײַן אינעם שרײַבמאַשינקע און גײ בײדע אַרױס.